KNVB-scout Jans Deenen: “De noordelijke clubs zijn heel goed bezig”

FRIESLAND - Het is bijna Wereld Jonge Talentendag; een dag waarbij er wordt stilgestaan bij al het talent in de wereld. Talent is er in vele soorten en maten, zo ook in het voetbal. Maar wat maakt iemand eigenlijk talentvol? Welke eigenschappen moet een persoon bezitten? In het voetbal is dat best complex, want iedereen heeft verschillende vaardigheden, zowel op mentaal- als op technisch vlak. Ook per positie zijn er natuurlijk verschillen. De 71-jarige Jans Deenen uit Assen is al jarenlang scout bij de KNVB in de regio noord. Hij komt regelmatig bij de (noordelijke) Betaald Voetbal Organisaties in Nederland om te scouten voor de nationale jeugdteams. Jans praat ons bij. 

Thijs Oosting, Ludovit Reis en Sepp van den Berg; het zijn drie willekeurige namen uit de noordelijke regio die met regelmaat werden opgeroepen voor de nationale jeugdteams. De voetballers hebben allemaal iets gemeen; zij hebben het namelijk alle drie tot het eerste elftal van een profclub geschopt. Oosting voetbalt respectievelijk bij Willem II, Reis bij bij Hamburger SV en van den Berg bij FC Schalke 04. Dat is echter lang niet bij alle spelers het geval, wat scouten en het herkennen van talent ongelofelijk complex maakt. Een groot deel van de spelers redt het namelijk niet. 

Een voetbaldier

Jans Deenen maakt de ontwikkeling van spelers van dichtbij mee en loopt al een hele poos mee in de voetballerij. Jans is in het verleden namelijk jarenlang trainer geweest (Oefenmeester 1), docent KNVB Cursus UEFA C en gymleraar in het basisonderwijs. “Ik loop dus lang genoeg mee om bepaalde processen te herkennen bij spelers, maar het blijft altijd complex. Er is maar een klein percentage van de spelers wat het uiteindelijk ook echt redt. Dat komt doordat het niet alleen gaat om talent, maar ook om mindset, omgeving en ontwikkelingsfactoren. De grote vraag die je dus kunt stellen, is: wat is talent eigenlijk?” 

Talent in vele soorten en maten

Volgens Jans is een talent in de voetballerij een speler die constant succesvolle keuzes kan maken in allerlei verschillende voetbalsituaties. “Als scout kijk je daarin naar verschillende eigenschappen. Hoe lost een speler zelf een bepaalde situatie zelf op, maar ook binnen zijn linie en hoe betrekt hij het team daarbij? Houdt een middenvelder bijvoorbeeld het team bij elkaar of is hij alleen gefixeerd op zijn eigen spel? Wat doet de speler aan de bal, maar ook zonder bal? We kijken natuurlijk ook naar de natuurlijke aanleg en de motoriek. Zo is snelheid belangrijk, maar minder snelle spelers kunnen ook heel goed gepositioneerd staan en daardoor veel compenseren. Zo zijn er dus objectieve criteria waaraan de spelers moeten voldoen, maar zijn er ook subjectieve criteria, waar je met de trainers over praat.”  

Noordelijke clubs doen het goed

Ook bij de noordelijke teams ziet Jans steeds meer talenten die in aanmerking komen voor de nationale jeugdteams, al blijft het aantal nog altijd achter ten opzichte van het westen. Dat is volgens Jans niet heel gek. “Over het algemeen is de jeugd uit het westen iets brutaler en mondiger. Daarnaast wonen er simpelweg minder mensen in het noorden, waardoor er logischerwijs minder talenten vandaan komen. Wel zie je dat de noordelijke clubs heel goed bezig zijn en dat er bij SC Cambuur, sc Heerenveen en FC Groningen toch altijd weer twee of drie spelers in aanmerking komen voor de nationale elftallen. Dat vind ik erg knap.” 

Maar met alleen talent red je het niet, blijkt wel uit het kleine deel wat daadwerkelijk het profvoetbal haalt. “Het mentale aspect is minstens zo belangrijk, maar ook je omgeving heeft invloed. Kun jij je veilig ontwikkelen en sta je daar ook voor open? Bij één van de clubs speelt bijvoorbeeld een hele goede linksbuiten, maar hij is vrij negatief naar het team toe. Dat zijn ook factoren die we meewegen. Daarnaast heb je ook spelers die zich pas heel laat ontwikkelen en fysiek een achterstand hebben. Gelukkig wordt daar steeds meer rekening mee gehouden en heeft de KNVB de Future Teams geïntroduceerd. In dit nieuwe traject ligt de focus niet meer op spelers die nu al (letterlijk en figuurlijk) boven de rest uitsteken en opvallen omdat ze op dit moment voetballend, fysiek of mentaal verder zijn dan anderen, maar juist op spelers van O12 tot en met O15 die ondanks hun potentie nog niet volledig tot bloei komen.”